IP adresi nədir?
Bir IP adresi internetdən istifadə edən hər bir maşın (cihaz) üçün unikal identifikatordur, yəni müəyyənləşdiricidir. “İnternet Protokolunuzun Adresi” olaraq bilinən bu identifikator dövrlərlə ayrılmış nömrələr sırası şəklində yazılmışdır. (IP adresinizi öyrənmək üçün Google-da “mənim IP ünvanım nədir?” axtarış verin.)
Geniş şəkildə izahat budur
Bir az daha dərinə getmək istəyirsinizsə, IP adreslərinin iki fərqli standartları haqqında danışa bilərik. Internet Protocol Version 6 (IPv6), IP-nin ən son versiyasıdır, Internet Protocol Version 4 (IPv4) isə ictimaiyyət tərəfindən istifadə edilən ilk IP adresi idi. Çox adreslər IPv4-dür. Bu, internetə qoşulmuş cihazlarda istifadə olunan ən geniş yayılmış IP-dir.
IPv6 dörd 16-lıq rəqəmin səkkiz blokundan istifadə edir; daha çox adresə olan ehtiyacı ödəmək üçün bir yeniləmə kimi hazırlanmışdır. Nəzəri olaraq, 340 andesilyon IPv6 adresi var. Bu, Yer səthindəki atomlardan daha çox adresdir.
IP adresləri necə işləyir?
Bir e-mail göndərmək üçün onlayn olduğunuz zaman internetin özünə bağlı şəbəkəyə və ya internetə çıxışı sizə verən bir şəbəkəyə daxil olursunuz. Yəqin ki, evdə sahib olduğunuz hər hansı bir internet servis provayderinə (ISP) qoşulursunuz və ya ofistəki bir şirkət şəbəkəsini istifadə edirsiniz. Bunu müvəffəqiyyətlə yerinə yetirmək üçün kompüteriniz internet protokolundan istifadə edir və IP adresiniz əlaqə qurmaq üçün virtual bir qayıdış ünvanı kimi istifadə olunur.
Yan panel: IP adresini oxuyur
Bir adresi təşkil edən 16-lıq rəqəmlərin bloklarına oktetlər deyilir. Bu oktetlər fərqli şəbəkə növlərini əhatə edən bir adres sxemi əmələ gətirirlər. (Bu şəbəkələrin beş fərqli sinfi var, A-dan E-yə kimi.)
IP adresləri iki hissəyə bölünür: şəbəkə adresi və host adresi (host = şəbəkədəki xüsusi cihaz). Bu onların hamısının bir yerə yığıldığı yerdir. Bir IP adresindəki ilk bir neçə oktet şəbəkəni müəyyənləşdirir. Oktetlərin dəqiq miqdarı şəbəkə sinifindən asılıdır. Məsələn, A sinif bir ünvanda, şəbəkə hissəsi birinci oktetdə yer alarkən, adresin qalan hissəsi isə alt şəbəkələri və hostları göstərmək üçün istifadə olunur. B sinif bir adresdə ilk iki oktet şəbəkə hissəsidir, qalan hissəsi alt şəbəkələr və hostlar və s. üçündür.
IP adresləri necə təyin olunur?
Bu adreslərin hamısı Internet Assigned Numbers Authority tərəfindən təyin olunur. Daha dəqiq desək, IANA, IP ünvanlarının bloklarını regional internet reyestrlərinə təyin edir. Öz növbəsində, bu regional reyestrlər öz ərazilərində ISP-lərə, şirkətlərə, məktəblərə və oxşar qurumlara adreslər təyin edirlər. Yəni IP adresiniz, bəlkə də, sizin şirkətin şəbəkəsindən və ya IANA-dan gələn adreslər blokunun təyin olunduğu regional internet reyestrindən həmin adresi alan ISP-dən gəlir. Bu bir prosesdir.
Ruter (Yönləndirici) harada yerləşdirilir?
Bəli. Ruterlər vacibdir. Qonaq otağınızda toz toplayan portlarla dolu bu qutu sizi internetə bağlamaq üçün dataları çevirir və güvənlik divarı vasitəsilə təhlükəsizliyinizi təmin edir.
Ən bəsit formada rutinq (yönləndirmə), IP paketlərin şəbəkədən şəbəkəyə ötürülməsi prosesi dediyimiz şeydir. Yəqin ki, siz ruteri internetə çıxış əldə etmək üçün qurduğunuz bir cihaz kimi tanıyırsınız. Bunu etmək üçün, ruteriniz əslində şəbəkələrə qoşulur və aralarındakı trafiki bir keçid paneli kimi yönləndirir.
Şəbəkələrə qoşulmaq üçün ruter, şəbəkə kartlarından istifadə edir, hər biri fiziki olaraq bir şəbəkəyə qoşulur və dataların düzgün son nöqtələrə / son nöqtələrdən köçürülməsini təmin etmək üçün IP sistemi boyunca bir-biri ilə əlaqə qurur. Bu o deməkdir ki, siz TeleGeography ana səhifəsini ziyarət etdikdə, bir data paketi sizin kompüterinizdən gəlir və sorğunuzu yükləyən başqa bir paket onun tərəfindən qəbul edilir. Bu kommunikasiya iki son nöqtə arasında sıçrayır, çünki ruterlər bu məlumatı ötürüb idarə edirlər.
Əlaqəli: İnternetdə muxtar sistemlər arasında məlumat mübadiləsi aparan xüsusi bir protokol olan Sərhəd Keçid Protokolu (BGP- Border Gateway Protocol) haqqında bilməkdə maraqlı ola bilərsiniz. Daha sadə desək, BGP, ISP-lər tərəfindən tez-tez istifadə olunan protokoldur, buna görə də onu araşdırmağa dəyər.
Bu, VPN-lərlə əlaqəlidir?
Son zamanlar virtual gizli şəbəkələr (VPN- Virtual Private Networks) haqqında daha çox şey oxumuş ola bilərsiniz.
Bəli, IP adresləri əlaqəlidir
Qısaca VPN, məlumatları internet kimi bir ictimai şəbəkə vasitəsilə paylaşan gizli bir şəbəkədir. Bir VPN istifadə edərkən bir istifadəçinin IP adresi əslində onların VPN provayderi ilə əvəz olunacaq, lakin bu, tamamilə ayrı bir bloq yazısıdır.
