Beyninizin gücü, qələminiz, zövqünüz və qabiliyyətləriniz pul qazandıra bilər. Bu keyfiyyətlərinizi aşağıdakı yollarla icarə verə bilər və ya sata bilərsiniz.
1. BİONLUK & FIVERR – Xidmətinizi satın və ya qabiliyyətinizi pula çevirin
Bacarıqlarınızı bir xidmət olaraq internetdə sata bilərsiniz. Bu xidmətlər nə ola bilər? Sata biləcəyiniz şey yalnız nə qədər yaradıcı olduğunuzla məhdudlaşır. Yaxşı mətn yazırsınız? Sifariş üzərinə mətn yazın. Photoshop proqramını bilirsiniz, loqo dizayn edin, xarici dildə danışırsınız tərcüməçilik edin, hüquqşünassınızsa hüquqi məsləhətlər verərək pul qazanın. Heç bir şeyə əmin deyilsinizsə belə, sata biləcəyiniz çox şey var: Satacağınız xidmət, bir yerə getmək və sifarişçinin istədiyi şüarı söyləmək və lentə almaq qədər sadə ola bilər. Verəcəyiniz xidmətin qiymətini özünüz təyin edirsiniz. Fiverr.com bütün dünyaya xidmət edən bir veb sayt olduğundan, qazancı daha cəlbedici ola bilər, ancaq İngilis dilini bilməlisiniz. Bionluk.com türkcə versiyasıdır. Gördüyünüz kimi Fiverr ve Bionluk ile internetdən pul qazana bilərsiniz.
2. TWENTIFY– Şirkətlərin gözü qulağı olun
Bu ən təmizdir, çünki iş elanınızı tələb etmək üçün kimisə gözləməli deyilsiniz, siz sadəcə mövcud işlərlə maraqlanırsınız. Buna görə, günün sonunda cibinizə nə girdiyi sizin nəzarətinizdədir. Birincisi, digərlərindən fərqli olaraq, Twentify telefon tətbiqidir. Bunun bir nümunə ilə necə işlədiyini izah edək: Məsələn, bir GSM şirkəti kampaniyaya girir və ölkənin bütün filiallarında bu barədə afişanın qapının üstündəki şüşəyə asılmasını istəyir. Bir şirkətlə razılaşıp və bunun düzgün edildiyini yoxlasa çox böyük bir xərc çıxır. Hər vilayətin hər şöbəsinə bir yoxlama qrupu göndərmək böyük bir əməliyyatdır. Bunun əvəzinə sizə etibar edirlər. Sizdən gözlənilən reklamlardakı filiallardan birinə getmək və ehtiyac duyduğu xidməti qarşılamaq. Bunlar gizli müştəri, mağazaya nəzarət, müştəri toplama kimi şeylər ola bilər. Siz tətbiq etmədən bu kimi sadə iş elanlarını görürsünüz. Gördüyünüz kimi Twentify programı ilə pul qazanma imkanı yarada bilərsiniz.
3. GETTY IMAGES, ISTOCK, FOAP, SHUTTER STOCK– Çəkdiyiniz şəkil və videolarınızı pul qazanmaq üçün qoyun
İnternet saytlarında çəkdiyiniz foto və videolardan istifadə etmək hüququnu sataraq pul qazana bilərsiniz. Bilirsiniz, bunlar “intellektual mülkiyyət” hesab olunur və nəşriyyatlar, reklam şirkətləri sahibləri bunlardan istifadə etmək üçün pul ödəməlidirlər. 5 saniyəlik bir video satarsanız, 30 ilə 150 dollar arasında pul qazana bilərsiniz. Eyni məhsul həmişə orada qalır və onu təkrar-təkrar satmaq olar. Kontent toplandıqca bir növ çox sayda eviniz var deməkdir və sanki onları kirayə vermiş kimi olursunuz. “Həyatım çox fotogenik və ya maraqlı deyil ki, nə çəkim?” deyə düşünməyin. Axan suyu, pərdənin açılması, çay dəmlənməsi kimi sadə mövzular da işə yaraya bilər. Burada bir maneə var: foto, ev, video üçün saytlar tərəfindən müəyyən bir qətnamə meyarları var; buna görə çox yaxşı bir aparatla çəkməyiniz lazımdır.
4. VOICE BUNNY, VOICES– Səsinizi və ya əsərlərinizi satın
Səsləri yaxşı olanlar çizgi film, oyunlar, kinolarda vs. dublajlar üçün səslərini sata bilərlər. Siz də bu yolla onlayn olaraq pul qazana bilərsiniz. Bəzən bir şirkət sizin səsinizi və ya foto və ya videonunuzun bütün hüquqlarını alır və ciddi rəqəmlər qazana biləcəyiniz hallar olur. Bütün karyerasını bunun üzərinə inşa edip, dollarla böyük pullar qazananlar var. İnternetdə araşdıraraq nə nə qədər pul edir öyrənə bilərsiniz.
5. Jurnallara və Qəzetlərə Məqalə Yazılması
Qələminiz yaxşıdırsa, mütəxəssis olduğunuz mövzularda jurnallara və korporativ veb saytlara yazı yaza bilərsiniz. Ancaq bu mövzuda ad qazanmış biri deyilsinizsə, böyük məbləğlər gözləməyin. Yazınıza uyğun olan gözəl şəkillərinizin olması büdcəni iki qat artıra bilər.
6. UDEMY – yaxşı bildiyiniz bir mövzuda onlayn dərs keçin
Çox yaxşı bildiyiniz bir mövzu varsa, onları onlayn dərslərə çevirib iştirakçılardan pul qazana bilərsiniz. Bu, tikiş mövzularından, universitetə hazırlıq kursu, dil təlimi, ev tapşırığı dəstəyinə qədər ola bilər. Udemy bu mövzuda dünya lideridir və onun qurucularının hətta bir neçə gənc olduğunu söyləməkdən məmnunuq. Dərslərinizi İngiliscə etməniz, bir anda Azərbaycan hovuzundan çıxıb dünyaya açılmanızı təmin edəcəyi üçün önünüzü çox açacaq.
7. WORDPRESS – Veb sayt hazırlamaq üçün bir proqramçı olmaq lazım deyil
WordPress veb sayt qurmaqda yeni bir yer tutub. Artıq kod yazmaq deyil, əvvəlcədən yazılmış kod paketlərini bir yerə yığmaqdan söhbət gedir. Beləliklə, Ikea kimi düşünə bilərsiniz: Mebelləri birləştirmək üçün bir dülgər olmağınız lazım olmadığı kimi, hər şey paketdən kəsilib çıxır, sizə sadəcə birləştirmək qalırsa, WordPress də oxşar bir məntiqdir. Bir çox modul tullar var və bir veb sayt yaratmaq üçün bunları birləşdirirsiniz.
Yenə də bəzən kodlaşdırmağı başa düşməyi tələb edir, ancaq onu da istifadə edərkən ya da Google axtarışı ilə həll edə bilərsiniz. Gözləntiləri düzgün şəkildə qarşılamaq üçün: Çətin və qarışıq elan saytlarını düzəldə bilməzsiniz, amma bir çox bizneslərin ehtiyacları bu cür texniki infrastruktur tələb etmir. Fotoqraflardan restoranlara qədər bir çox bizneslərin istədikləri daha sadə, statik veb saytları yarada bilərsiniz. Bir az işə alışdıkdan sonra içinə sifariş sistemlərini yerləşdirə biləcək mürəkkəb işlərə də imza ata bilərsiniz.
8. YARIŞMALARA SUAL HAZIRLAYIN – Bilikləriniz də pul edir
Səyahət edərkən öyrəndiklərinizi pul qazanmağa qoyun. Beləliklə, bunlar həm ağlınıza həkk olunar, həm də büdcəyə töhfə verər. Məsələn; Kambocaya getdiniz və Angkor Wat-ı gördünüz. Viktorinaya aşağıdakı sualı verə bilərsiniz:
Aşağıdakılardan hansı Tom Raiderin də çəkildiyi dünyanın ən böyük məbədidir?
a) Machu Picchu b) Taj Mahal c) Angkor Wat d) Parteon
Pul qazanmaq üçün sualınızın yarışmaya seçilməsi lazımdır. Bildiyimiz görə, Milyoner bir suala 4 dollar verir.
9. AIRBNB TƏCRÜBƏLƏRİ – İnsanlara bələdçilik edin və ya onlara bir təcrübə yaşadın
AirBnB, insanlara evlərini və ya evlərindəki bir otaqı turistlərə icarəyə verməyə imkan verən veb saytdır. Təzəlikcə ev kiralamaqdan xidmətə doğru bir açılış etdi. İndi turistlərə sata biləcəyinizi düşündüyünüz xidmətləri orada siyahılaya bilərsiniz. Məsələn; Velosiped, məhəllə bazarlarına gəzintilər təşkil edə bilərsiniz ya da Azərbaycan xalça muzeyi kimi yerlərə ekskursiyalar təşkil edə bilərsiniz. AirBNB ilə pul qazanmağın yollarını da öyrəndiniz.
10. KİTAB YAZIN – Ədəbiyyat hazırlamağınızı nəzərdə tutmuruq
İstər roman, istər necə edilir (how to), istər şəxsi inkişaf mövzulu kitablar yazıb, bunları yenə digital (rəqəmsal) mühitdə sata bilərsiniz. Mütləq çap edilməsinə də ehtiyac yoxdur, rəqəmsal kitablar da satılır. Ancaq məşhur bir insan olmadığınız və ya kitabınız üçün bir təqdimat işi etmədiyiniz üçün bir roman yazsanız satmağınız çox çətin olacaq. Bunun əvəzinə insanların məlumat ehtiyacını təmin etmək məqsədiylə yazılacaq kitablar daha məntiqli olar. Nümunə olaraq deyəkki birisi “qış bağı” yazanda sizi heç tanımasa da bağbanlıq kitabınıza rast gələ bilər. Yenə hər şeydə olduğu kimi İngilis dilində yazmaq başarılı olma ehtimalınızı sürətləndirər çünki bir anda Azərbaycandan çıxıb, dünya bazarına açılırsınız. Amazon.com ən güclü satış platformasıdır. E-kitab yazmak üçün buraya klikləyin!
11. ETSY, EBAY, INSTAGRAM – Əl əməyinizi və ya xaricdən gətirdiyiniz şeyləri satın
Etsy və Ebay dünyaya açılan qapınız ola bilərlər. İkisində də şəxslər satmaq istədikləri əşyaları yükləyir və müştərilərin çıxmasını gözləyirlər. Ebay-ı artıq tanıdığınızı güman edirik, buna görə də birbaşa Etsy-ni izah edəcəyik. Etsy, əl işləri üçün alış-verişi sevdiyimiz bir dizayn / yerli məhsul / sənətkarlıq satış platformasıdır. Məsələn, bir hind zərgərlik dizayneri öz məhsullarını burada nümayiş etdirir və eBay-da olduğu kimi bu platformada da sifariş alır və ödəniş edilir. Etsy, eBay və Instagram-da mallarınızı sataraq necə əlavə gəlir əldə etməyi öyrəndiniz.
12. MODERATORLUQ EDİN- Forumlarda da bir şərhə ehtiyac var
Kiminsə forumlarda paylaşılan məzmunun etik və qanuni qaydalara uyğun olduğununa nəzarət etmək lazımdır və veb saytları sizə nəzarət etməyiniz üçün pul verirlər.
13. Onlayn Yayım – Öz veb saytınızı idarə edin
Bildiyiniz bir niş mövzusunda veb sayt qura bilərsiniz. WordPress-dən istifadə edərək veb sayt yaratmağın rahatlığı barədə yuxarıda qeyd etdik. Makyaj və ya futbol kimi vacib bir məsələyə fokuslanmağınızdan söhbət gedə bilər. Məsələn, eyni zamanda reseptlər, makyaj və dil naxışları yazmaq pis bir fikir deyil. Ancaq bir veb saytı ayağa qaldırmaq, yüksəltmək üçün çox səy və vaxt tələb olunur və pul qazanmaq üçün də çox vaxt lazımdır. Veb saytların ən vacib gəlir qapısı Google tərəfindən təqdim olunan reklam sahələridir. Maddi gəlir əldə etmək istəyirsinizsə, ayda 1 milyon dəfə kliklənən veb saytınız olmalıdır. Ancaq 1 milyon klikə çatmaq, illərlə əmək və sərmayə deməkdir. Bundan əlavə veb saytın hostinq, domen, bəzi tullar kimi xərcləri çoxdur. Ya da veb saytınızda özünüz öz reklamlarınızı əldə etməyi cəhd edə bilərsiniz. Onlar daha sərfəlidir, lakin müştəri tapmaq, onları inandırmaq, izləmək və s. Çətindir…
14. YOUTUBE – Öz kanalınızın müdiri olun
Sizcə, YouTube-da 1 milyon baxış nə qədər qazandırır? Təəssüf ki, Azərbaycanda 1 Milyon izlənilməyə belə 4 rəqəmli bir reklam gəliri gəlmir. Əsl sual, 1 milyon baxış kimi ciddi bir rəqəmə çatmaq üçün nə etməliyik. Çünki YouTube-da böyümək veb saytı yetişdirmək qədər çətindir. YouTube-a bir iş fikri kimi baxırsınızsa, məqsədiniz çoz izləniləcək videolar yayımlamaq olmalıdır. Beləliklə, birinci məqsəd keyfiyyət deyil, kəmiyyətdir. Məsələn, səfeh mübahisələrdən və ya heyvanların videolarından ibarət çalğı siyahıları çox diqqət olmadan izlənilir. Müəllif hüquqlarınından necə yayınırlar bilmirik.
Müəllif hüquqları fikirlərini narahatçılıqdan tamamilə çıxarmaq istəyirsinizsə, evdə asanlıqla uyğun videolar çəkə və düzəldə biləcəyiniz bir mövzu düşünün. Məsələn, qida videosu və ya əl işləri, toxumaq vs. videolar hazırlamaq çox asandır və çox izlənilir, Eyni zamanda çox rəqabətlidirlər. Bir kanalı böyütmək asan deyil. Reklamlara ümumiyyətlə etibar edilmir. Ən yaxşı strategiya, marka əməkdaşlığı ilə bu yolda getməkdir.
Əziz oxucular bu məqaləmizdə internetdən əlavə gəlir əldə etməyin 14 yolunu öyrəndiniz. Ümid edirik sizin üçün faydalı olar. Oxuduğunuz üçün təşəkkürlər!
